Atualità

De dla Cultura Ladina sön l'dërt d’informaziun y la responsabilité di media

La liberté de stampa é stada la tematica prinzipala dl De dla Cultura Ladina 2015 tigní incö (24/09) a Balsan. L’assessur Mussner á sotligné l’importanza dl dialogh danter media y politica y la gran responsabilité di media por la sozieté. L’espert Gallmetzer á referí sön l’importanza de n jornalism investigatif, la iurista Summerer á baié dl aspet iuridich dl dërt d’espresciun.

Mësa torona de discusciun: (d.m.c.) Erwin Frenes (RAI Ladinia), Iaco Rigo (Usc di Ladins), le moderadú Diego Clara, Alexia Demez (BLS) y l'assessur Florian Mussner. (Fotos: USP/rc)

La liberté de stampa é stada na gran arjunta dla democrazia sciöche le diretur dla Repartiziun Scora y Cultura ladina Alexander Prinoth á sotligné te sües parores de salüt. Chësta tematica é stada incö, jöbia ai 24 de setëmber, tl zënter dl De dla Cultura Ladina, la scomenciadia tradizionala organisada vigni ann dal Departimënt Scora y Cultura ladina.

L’assessur por la scora y cultura ladina Florian Mussner á sotligné te chësta ocajiun la gran importanza dles funziuns dla politica y dl jornalism por le svilup dla democrazia. „I politics vëgn litá por trasformé sües idees te provedimënc y i jornalisć á le dovëi da controlé“, á sotligné l’assessur Mussner. I rapresentanc di media á ince le compit da ester critics, insciö Mussner, „y chël ó dí da lauré te na manira ogetiva, nia partitica y da ne ester nia iudicanc, mo da tó ite na funziun descritiva.“ Chëstes ne dess nia ester premisses ma por i jornalisć che laora ti media „classics“, mo ince por les porsones che scrí sön i social media, deache l’internet ne é nia n raiun zënza regoles, á recordé l’assessur por la scora y cultura ladina. Por la mendranza ladina é i media dër importanc, nia ma por la trasmisciun de informaziuns, mo ince por le svilup y mantignimënt dl lingaz y dla cultura á Mussner porté inant les parores de salüt da pert dl presidënt dla Provinzia Arno Kompatscher.

Cun la fin dla Secunda vera mondiala á i media podü tó ite definitivamënter tl’Europa süa funziun de „cuarto podëi“ do i criters dla liberté de stampa, á dit le corespondënt da plü agn dl ORF Lorenz Gallmetzer te so referat sön la liberté de stampa, le jornalism investigatif y la responsabilité jornalistica tl tëmp digital d’aldedaincö. L’espert Gallmetzer á presenté te so referat de plü ejëmpli de jornalism investigatif che á albü n impat ince a livel mondial, dal caje Watergate, ala descurida di maltratamëntc tratan la vera tl Irach, a Wikileaks y Edward Snowden. Le druch da pert dl’economia, la formaziun de monopoi y l’influs dla politica o de lobbys desvalies é n limit por la funziun dl jornalism investigatif, insciö Gallmetzer, che á n rode zentral de na analisa libera da pert di media por descurí malfunziuns, coruziun y sfrutamënt dl podëi.

La iurista Kolis Summerer á baié dla liberté de stampa y dla sconanza dla porsona tl dërt penal jon ite ince sön la discusciun atuala dla relaziun danter i media, la iurisprudënza y la democrazia. Summerer á ince sotligné la chestiun dla liberté d’opiniun ti media nüs recordan che al vá debojëgn de istituziuns nöies por regolamenté y avëi mesums de proteziun por garantí la sconanza de chësc dert. „Öna dles sfidades dl dagní sará ince da ciafé la dërta balanza danter le dërt d’informaziun y la sconanza dla porsona sön i social media y t’internet en general“, insciö Summerer.

Do i dui referac di esperc él sté na mësa torona, moderada da Diego Clara, a chëra che al á tut pert l’assessur Florian Mussner, le caporedadú de RAI Ladinia Erwin Frenes, le diretur dla Usc di Ladins Iaco Rigo y Alexia Demez dla BLS. Tratan la discusciun él gnü atoché de plü tematiches che reverda la situaziun di media tles valades ladines. La sconanza particolara por i media ladins, le bojëgn de contribuc da pert dla man publica por garantí la defujiun di media tles valades ladines y surafora, la provegnënza di finanziamënc en relaziun al raport danter media y politica y le bojëgn de ecuidistanza y ogetivité cun na presënza adatada de düc i aturs che fej pert dl discurs publich é stades danter l’ater les tematiches zentrales dla mësa torona de discusciun. Dla cornisc musicala s’á fistidié la Scora de Musiga de Gherdëna.

rc

Galaria dales fotografies