Atualità

Archeologia tla Dolomites: prejentei i libri y material archeologich

Tla scola elementera de Urtijëi se à inier domesdì (09.02.23) tenì la prejentazion dl material didatich “Archeologia tla Dolomites“, dat ora dala Ntendënza y Cultura ladina.

La publicazion nueva data ora dala Ntendënza y Cultura ladina se mët adum da trëi libri (sun l Tëmp dla piera, l Tëmp dl ram y dl bront y l Tëmp dl fier) y cuntën cunescënzes dla preistoria tla valedes ladines cun material didatich pratich y eserzizies per la lezions te scola. Pra i libri tochel nce cufri cun d’uni sort de material da pië ite cun la mans (p. ej. na piera da fuech, guant da tré sëura y n.i.). De gran valor ie nce l carater plurilinguel dla publicazion: al test prinzipel per tudësch ti iel unì njuntà spiegazions y n glosser per talian, ladin gherdëina y ladin badiot.

Saluc istituzionei

Prejënt online ala manifestazion l Assessëur ala scola y cultura ladina Daniel Alfreider, che à sotrissà che "nosta scola ladina possa vester cuntënta de chësta publicazion, ajache l ie la prima de na tel sort: la nsënia l’archeologia sperimentela, tres esperienzes pratiches da fé te tlas y ntan vijites ai museums".

La manifestazion ie unida giaurida dala muderadëura y diretëura dl Ciamp pedagogich Maria Kostner, che à mustrà si ntujiasm per pudëi mëter a despusizion dl personal nseniant material didatich inuvatif y interatif.
La Ntendënta Edith Ploner à saludà i presënc y à rengrazià per la bona culaburazion duc chëi che à judà pea ala realisazion de chësta publicazion de gran valuta per la scola y cultura ladina. La à auzà ora che la publicazion ie l frut de n gran mpëni danter de plu ufizies dla Ntendënza y Cultura ladina, coordinà ti ultimi doi ani da Olimpia Rasom.

Tl zënter dla manifestazion ti iel unida data la parola al’autëura Thea Unteregger, y a chëi che à cunlaurà a na maniera senificativa te chësc proiet: Herwig Prinoth, Sabrina Sborgi y Monica Insam.

Prejentazion dl liber

L’autëura di tesc Thea Unteregger à dit de avëi purvà a descrì la vita da uni di de na persona dla preistoria y la maniera de viver da ntlëuta tla valedes ladines, acioche i sculeies y la sculées sibe boni de se nmaginé cie che l ulova dì viver te Gherdëina, jì tres n bosch salver y cujiné la spëisa.
Herwig Prinoth à auzà ora che pra chisc libri se tratel de na traduzion danter la rujeneda scientifica y chëla da uni di. L ie unì tlupà adum l’ultima scuviertes archeologiches y dut l savëi che on ncueicundì dla vita tla valedes ladines, ulache l vif jënt da zirca 12.000 ani incà. "L ie n lëur per uniun che ie nteressà al’archeologia y ala cultura n generel", nsci Prinoth.
Sabrina Sorgi à mustrà su cuncretamënter coche l liber ie struturà y coche la à fat a crië la ilustrazions y la grafica.
Monica Insam à sotrissà la mpurtanza dl liber nia mé per duta la valedes ladines, ma nce per dut l Südtirol y à purtà n valgun ejëmpli ora di glossers, de chëi che la se à cruzià, lecurdan che "l passà ne dëssa nia vester passatism".

Tuché l material

Per finé via à Thea Unteregger, che à nce metù adum l material archeologich, nvià ite duc i presënc a ti cialé y a tuché l material, sciche na piera da fuech, guant preistorich, na sëita y fibules. I cufri cun l material possa unii mprestei ora dal personal nseniant per i adurvé te tlas cun i sculeies y la sculées, per "fé deventé cuncreta la storia y la pië ite cun la mans".


Clican chiló röiun ala verjiun originala dl comunicat stampa por visualisé imajes, documënc o video che taca lapró

USP/red