Atualità

Relief de Piffrader, impiada l’istalaziun: simbol de memoria storica

Cun na zerimonia scëmpla de reflesciun él gnü impié l’istalaziun söl relief de Piffrader cun la citaziun de Hannah Arendt incö sön plaza dla Signora a Balsan.

L’istalaziun ilominada cun la frasa de Hannah Arendt (Foto Verant)

Passé, presënt, löm: chëstes trëi parores descrii le menüt de chit y de reflesciun che é gnü a se le dé incö domisdé sön plaza dla Signoria a Balsan, canche sön le parëi dl Palaz di ofizi finanziars él gnü ilominé l’istalaziun dan le relief de Hans Piffrader, opera dla retorica dl fascism. L’istalaziun á l’intenziun da coloché te n contest storich le relief cun la citaziun dla filosofa ebrea todëscia naturalisada americana Hannah Arendt "Deguni ne à l dërt de ulghé". La frasa é acompagnada da na scrita de spligaziun por talian, todësch, ladin y inglesc sön la plaza. Al é sté na zerimonia scëmpla, zënza discursc ofiziai, acompagnada dal „Adagio for strings“ de Samuel Barber soné dal’Orchestra Haydn y dales usc de n valgügn jogn che á lit por ladin, todësch, talian y inglesc n valgügn passaji de "Schöne Welt, böse Leut" de Claus Gatterer, "Unvergessen" de Franz Thaler, "Se questo è un uomo" de Primo Levi y "Eichmann was outrageously stupid" de Hannah Arendt. Al á lit Diego Glück da Sëlva, Melanie Tiedl da Türesc, Giada Boccer da Balsan y Nivedhitha Prakash da Balsan.

„Te chisc dis vëgnel recordé düc i tomá tles veres y les vitimes de violënza de sistems totalitars: nia por caje un insciö chirí fora chësta data por ilominé l’istalaziun sön le relief te na manira scëmpla cun n menüt de chît por recordé dötes les vitimes de sistems totalitars“, cometëia le presidënt dla Provinzia Arno Kompatscher do la contlujiun dla zerimonia sön plaza dla Signoria. Kompatscher recorda che „do le museum daurí sot al monumënt ala Vitoria él la sozieté zivila che se desmostra arjignada ca por chësc vare ajuntif, che renforzëia le percurs de storicisaziun tl vers de na normalisaziun. Le momënt de chît y de reflesciun gnü a se le dé sön plaza dla Signoria incö é gnü arjigné ca da plü tëmp y é ince na desmostraziun dl gran percurs che i sun stá bugn da fá tl Südtirol.“ Le Landeshauptmann sotlignëia dantadöt le contignü dla frasa de Hannah Arendt: „Chësta citaziun dla Arendt nes inivëia düc canc da ponsé do söi significac dl relief: al é n segnal cuntra l’afermaziun dla nezescité da olghé ai ordins y cuntra le moto dl fascism „credere, obbedire e combattere“. La frasa dla filosofa todëscia defënn le valur plü alt dla liberté de cosciënza inviduala y renforzëia la fondamënta etica dla responsabilité.“ Le presidënt Kompatscher stlüj jö süa reflescsiun recordan a döta la comunité che la citaziun de Hannah Arendt „mëss nes recordé i fac sozedüs te na perioda storica dër scüra, mo ara dess ince ester n segnal de cosciënza y de recordanza por les generaziuns che vëgn docá. Le laur de storicisaziun ó dí nia azeté da desmentié: le tëmp passé nes mostra a düc nos le percurs por le dagní y chësta frasa sön le relief dl regim dl fascism, sciöche ince la daurida dl zënter de documentaziun sot le monumënt ala Vitoria, é testimonianzes tleres de nostá orenté  de trasformé chisc lüc te ejëmpli de memoria storica. Al é n bel messajé de convivënza, n vare inant che nes dëida da fá na reflesciun deboriada sön nosta storia te chësta tera.“

L’istalaziun

Tl 2011 él la Provinzia che á scrit fora n concurs de idees por n intervënt de storicisaziun sön le parëi dl palaz di ofizi finanziars tla plaza dla Signoria a Balsan. Danter indöt 468 proiec presentá él gnü chirí fora dala iuria chël di artisć ladins Arnold Holzknecht y Michele Bernardi de Gherdëna che comporta l’istalaziun ilominada de na scrita de Hannah Arendt "Deguni ne à l dërt de ulghé". La frasa é trata da n’intervista radiofonica tl 1964 fata ala Arendt da Joachim Fest tla verjiun originala "Kein Mensch hat bei Kant das Recht zu gehorchen" (Aladô de Kant, degöna porsona ne á le dërt da olghé). Te de plü ocajiuns él Hannah Arendt che á contesté ai comandanc dl fascism che iustifica sües operes dijon che le regim dl nazism i obliâ da messëi olghé. Le relief de Piffrader é lunch 36 metri y á na spersa de 198 metri cuadrac.  Por sües dimenjiuns él le relief plü gran realisé dal fascism y ciamó davert al publich. 

Imajes - https://we.tl/Tb2Wvmk0sO

Intervista KOMPATSCHER - https://we.tl/KpNcriQKva

File audio MP3 - https://we.tl/KfsnCP3Vk4

USP

Galaria dales fotografies